علی سرهنگی
اشاره: به مناسبت سالروز تولد آندره برتون شاعر، نویسنده، پیشگام و نظریه پرداز فراواقع‌گرا (سوررئالیست) فرانسوی. جنبش سورئالیسم قطعا یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین جنبش های قرن بیستم است که بر اساس نظریات آندره برتون شکل گرفت.
اغلب مورخین و محققین هنر بر این باورند، روزی که برتون شاعر، نویسنده، روانشناس و نظریه پرداز فرانسوی نخستین بیانیه سورئالیسم را در سال 1924 در پاریس منتشر کرد، تاریخ تولد سورئالیسم محسوب می شود… اما برخی از کارهای برتون که می توان آن را سورئالیستی خواند پیش از این تاریخ نگارش یافته اند.
.
درباره برتون روایتی است که وی شبی در سال ۱۹۱۹ از شنیدن جمله که به ذهنش خطور کرد، تکان خورد… تصویر محو شد ولی جمله در یادش ماند «پنجره، مردی را دو تکه کرده است»… این مکاشفه عجیب با یک تصویر بصری همراه بود و بلافاصله بعد از آن چند جمله بی ربط دیگر، بدون اراده آگاهانه او، به ذهنش آمد… از آن جا که برتون با شیوه های روانکاوی فرویدی آشنایی داشت و پیش از آن دیداری هم با فروید داشته، سعی کرد به این جریان خود سر تصاویر، بدون دخالت عقلانی خود، آزادانه مجال جولان بدهد، در آن حالات و تاثیرات، در حقیقت اولین واکنش های یک جنبش تجربی مصمم نهان بود به نام سوررئالیسم، که برتون و راهبر ازلی ـ ابدی آن به شمار می رفت.
.
به جز اشعار بسیار زیاد و پراکنده برتون که تاکنون به زبان های مختلف و با نام های مختلف منتشر شده، سه اثر منثور آندره برتون، نادیا، عشق دیوانه وار و آرکان ۱۷ قابل توجه تر هستند؛ این سه اثر که همگی در تجلیل و تحسین عشق به وجود آمده اند…برتون با اعتقاد به این که تفکر مرد ارمغانی جز درد و رنج نداشته، پذیرفته است که مسولیت را به زن بسپاریم. او به دنبال زن گمشده ابدی است. او معتقد است چنین موجودی همواره برای شاعران جذاب است.