تا کنون بیش از ۷۰ زن در تئاتر، سینما و تلویزیون ایران در تاریخهای مختلف و به دلایل متفاوت حجاب اجباری را از سر برداشتهاند.
زنان هنرمند تئاتر، سینما و تلویزیون ایران در پاسخ به سانسور چهل و چهار ساله جمهوری اسلامی، از نخستین کسانی بودند که به جنبش” زن، زندگی، آزادی” پیوستند و حجاب از سر برگرفتند.
“زن روز” در گزارش تحقیقی خود ، نگاهی به سیر و سرنوشت مبارزه زنان هنرمند با حجاب اجباری در جریان”جنبش مهسا” انداخته است.
کتایون ریاحی یکی از نخستین بازیگرانی بود که در شهریور ۱۴۰۱ در حمایت از مهسا امینی، حجاب اجباری را از سر برداشت و عکس بدون حجاب خود را در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد و نوشت: «در سوگ زنان ایران»
او پس از انتشار عکس خود، تحت تعقیب قضایی قرار گرفت و در تاریخ ۲۹ آبان ۱۴۰۱، در ویلای خود در یکی از بخشهای اطراف قزوین بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد.
در تاریخ ۲۹ آبان ۱۴۰۱، خبرگزاریهای جمهوری اسلامی اخبار بازداشت هنگامه قاضیانی و مژگان ایلانلو را نیز منتشر کردند.
هنگامه قاضیانی کمتر از ۲۴ ساعت پس از آن بازداشت شد که در روز ۲۸ آبان با انتشار ویدیویی بدون حجاب و یک سرود انقلابی در اینستاگرام نوشت: «شاید این آخرین پست من باشد. از این لحظه به بعد، هر اتفاقی برایم بیفتد، بدانید که من تا آخرین نفس در کنار مردم ایران هستم.»
او پیشتر در یادداشتی که در صفحه اینستاگرام خود به اشتراک گذاشته بود، جمهوری اسلامی را «حکومت بچهکش» خطاب کرده و پس از آن، بلافاصله از سوی مقامهای امنیتی و قضایی به دادسرا احضار شد.
مژگان ایلانلو، مستندساز، با آغاز اعتراضهای سراسری “جنبش مهسا” با انتشار ویدیوهایی از آن حمایت کرده بود. در تاریخ ۲۵ مهر ۱۴۰۱، نیروهای امنیتی با یورش به منزل او و شکستن دوربینهای مداربسته خانه، خانم ایلانلو را بازداشت کردند.
مریم بوبانی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «چهل و چند سال رنج، رنگی به موهای من نگذاشته، اما همین سپیدی را از اجبار روسری میرهانم به احترام و برای همراهی با همه زنان و دختران وطنم.»
پانتهآ بهرام در اوج جنبش “زن، زندگی، آزادی” عکسی بدون حجاب در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد. توضیحات زیر عکس شامل هشتگهایی نظیر «زن، زندگی، آزادی» و بازیگرانی بود که به دلیل برداشتن حجاب بازداشت شده بودند. او کمی بعد، با وجود تهدیدات مقامات جمهوری اسلامی ایران، در اکران عمومی آخرین قسمت سریال “پوست شیر” بدون حجاب شرکت کرد. در پی این اقدام، مرکز اطلاع رسانی پلیس تهران اعلام کرد که برای او به جرم «کشف حجاب» در ملاعام و انتشار تصاویر در فضای مجازی پرونده قضایی تشکیل شده است. او در ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۲، دوباره بدون حجاب اجباری در مراسم تشییع رضا حداد شرکت کرد که با استقبال کاربران شبکههای اجتماعی روبهرو شد.
افسانه بایگان – همچون بسیاری از سینماگران زن ایرانی، با انتشار تصویری بدون حجاب اجباری در اینستاگرام با زنان معترض ایرانی و جنبش «زن، زندگی، آزادی» اعلام همراهی کرد. او در حمایت از معترضان، با انتشار عکسی بدون حجاب از خود در اینستاگرام نوشت: «برای همراهی با نور، برای نور، برای راه روشن.» او در اردیبهشت ۱۴۰۲ بدون حجاب اجباری و با گوشواره «شیر و خورشید» در مراسم بزرگداشت آتیلا پسیانی حاضر شد.
در ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ اعلام شد که به علت کشف حجاب برای او پرونده قضایی تشکیل شده و رای دادگاه ۲۸ تیر ۱۴۰۲ به او ابلاغ شد. وی بر اساس حکم دادگاه به دو سال حبس تعزیری، دو سال ممنوعیت خروج از کشور، دو سال ممنوعیت دسترسی به فضای مجازی، مراجعه هفتهای یکبار به روانپزشک تا دریافت گواهی سلامت و مطالعه و خلاصهنویسی یک کتاب در ظرف دو ماه محکوم شد.
گلاب آدینه- در تاریخ ۱۵ آذر ۱۴۰۱، پس از اجرای نمایش «پردهخانه» بدون حجاب به روی صحنه رفت و در خارج از سالن با تماشاگران عکس گرفت.
باران کوثری- پس از خیزش ۱۴۰۱ ایران در اینستاگرام خود نوشت که به سکوت تهدید شدهاست و با انتشار عکسی از تظاهرات سکوت ۲۵ خرداد ۱۳۸۸ نوشت: «لیاقت تظاهرات سکوت سه میلیونی ما را نداشتید. اگر مقاومت و اعتراض در برابر بربریت، باتوم و گلوله شما اغتشاش است، من باران کوثری یک اغتشاشگرم.» او در اردیبهشت ۱۴۰۲ در مراسم خاکسپاری حسام محمودی بدون حجاب اجباری شرکت کرد.
آناهیتا همتی – در حمایت از موج اعتراضها، در ویدیویی که در آن موهای سرش را تراشیده و در دست گرفته، گفت: «برای ژینای ایران.»
مریم پالیزبان – او هم از هنرمندان است که به این جنبش پیوستهاند. او نوشت: «زن، سینما، تئاتر، فرهنگ، هنر، علم، مذهب، ایران متعلق به شما نیست، ما متعلق به شما نیستیم. ارشاد، تهدید، شکنجه، جنایت… اینها متعلق به شماست. ما از شما بیزاریم.»
سحر زکریا – اودر جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران، کشف حجاب کرد و نوشت: «الان حدود یک ماه است که موهایم را زدهام. نمیخواستم اعلام کنم چون خجالت میکشیدم، ولی اگر دردی دوا میشود، من هم هستم.»
پرستو صالحی- در تاریخ ۲۵ شهریور ۱۴۰۱، در اعتراض نسبت به جنایات حکومت ایران، ویدیویی انتشار داد که در آن قتل مهسا امینی را به عنوان امضای سند مرگ جمهوری اسلامی توصیف و ابراز امیدواری کرد که روزی در میدان شهیاد، سقوط این حکومت را به همراه مردم به ستوه آمده، جشن بگیرد. صالحی در ویدیوی منتشر شده با بغض و خشم صحبت میکرد و یک برگه با عنوان “نه به جمهوری اسلامی” را در دست داشت.
آبان عسکری – در ویدیویی که در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد، با کشف حجاب و بریدن موهایش در اعتراضات شرکت کرد.
فاطمه معتمدآریا- در مراسم خاکسپاری امین تارخ بدون روسری سخنرانی کرد. با افزایش قتل معترضان در خیزش ۱۴۰۱، معتمدآریا از معدود چهرههای شناختهشده سینمای ایران بود که به دیدار خانوادههای کشتهشدگان رفت. او با خانواده کیان پیرفلک ملاقات کرد و تصاویر بدون حجاب اجباری این دیدار در شبکههای اجتماعی منتشر شدند. او در مراسم خاکسپاری کیومرث پوراحمد نیز بدون روسری حضور پیدا کرد و در مراسم یادبود آتیلا پسیانی، بدون حجاب اجباری به روی صحنه رفت.
شبنم فرشادجو- او طی یک گفت وگوی زنده با مردم در اینستاگرام، کشف حجاب کرد. او در تاریخ دوشنبه ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ با انتشار متنی در اینستاگرام اعلام کرد که دیگر بهعنوان بازیگر در ایران فعالیت نخواهد کرد.
نیوشا مدبر- در ویدیویی که در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد، با برداشتن حجاب از سر گفت با حجاب اجباری مخالف است و میخواهد خودش باشد و آزادی را انتخاب کند.
مریم ابراهیم وند – عکسی بدون حجاب از خود منتشر کرد. او گفت: «حجاب در ایران سنگری است برای بقای نظام جمهوری اسلامی.»
شیوا ابراهیمی- او عکس بدون حجاب خود را در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد و نوشت: «من یک زن ایرانیام که سالها بود از سر اجبار و ترس روسری به سر داشتم ولی هیچوقت به خواست خودم نبوده و نخواهد بود.»
دنیا مدنی- او با انتشار عکسی بدون حجاب از خود نوشت: «حالا من، من هستم و چیزی که در آینه میبینم خودِ خودِ من است. میدانم ما به تصمیمات فردی اعتقادی نداریم و باید قبیله برای ما تصمیم بگیرد. از تصمیم فردی من عصبانی هستی و من تصویر ذهنی که تو از من ساختی را نابود کردهام. من برای «زن، زندگی، آزادی» خواهم جنگید و تو کمکم به این عادت خواهی کرد.»
ترانه علیدوستی-او تصویر بدون حجاب اجباری خود را در اینستاگرام منتشر کرد. او در این تصویر شعار «ژن ژیان ئازادی» را در دست دارد و همچنین ترانهای از شهیار قنبری با هشتگهای «مهسا امینی» و «زن، زندگی، آزادی» را ضمیمه عکس خود کرده است. علیدوستی در تاریخ ۲۶ آذر ۱۴۰۱، پس از یورش مأموران به خانهاش، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. دلیل بازداشت او از سوی رسانههای وابسته به حکومت «اظهار نظرهای بدون استناد در مورد وقایع اخیر» و «انتشار مطالب تحریکآمیز در جهت حمایت از اغتشاشات خیابانی» عنوان شد. بازداشت او با واکنش گستردهای در جهان همراه بود. تعدادی از سینماگران ایرانی در روزهای بعد مقابل اوین تجمع کردند و بیش از ۶۰۰ هنرمند در جهان خواستار آزادی او شدند. او در تاریخ ۱۴ دی با قید وثیقه یک میلیاردی آزاد شد.
شقایق دهقان – اوعکس بدون حجاب خود را در اینستاگرام به اشتراک گذاشت و نوشت که «سهواً حجابم افتاد، سهواً دوباره سرم نکردم، یکی هم داشت سهواً عکس میگرفت، سهواً هم یکی دستش خورد و استوریش کرد. بابت همه این سهواًها و برای رفع همه این سوتفاهمها، از صمیم قلبم از این طریق و از همه طریقهای دیگه که بفرمایید، از مردم، از مسئولان، از همه اونا که جریحهدار شدن، صراحتاً از هیچکسی عذرخواهی نخواهم کرد.» در ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲، شقایق دهقان در مراسم رونمایی از یک کتاب، در کافه کتاب نشر ققنوس تهران، بدون حجاب اجباری حضور یافت.
شراره دولتآبادی – او در جریان اعتراضات ۱۴۰۱، تصویری بدون حجاب از خود را در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد.
بهار ارجمند- او عکسی بدون حجاب از خود، در حالی که پلاکارد «زن، زندگی، آزادی» در دست داشت منتشر کرد و به موج کشف حجاب زنان بازیگر ایرانی پیوست.
مینا اکبری- در صفحه اینستاگرام خود، در حالی شعار «زن زندگی آزادی» را در دست دارد، نوشت: «روزی که هما دارابی در اعتراض به حجاب اجباری، خودش را به آتش کشید تا به یادمان بیاورد حق بر بدن خود را فراموش کردهایم گمان نمیبرد دو دهه بعد دخترانی نه تنها روسری که جان را مشت میکنند برای گرفتن این حق. ترانه علیدوستی بین سینما و مردم، مردم را انتخاب کرد تا «سهم» خودش را ادا کند. من هم به سهم خودم و در همراهی با او فریاد مردمان آزاده سرزمینم را تکرار میکنم: زن زندگی آزادی»
خزر معصومی – در صفحه اینستاگرام خود با انتشار تصویری بدون حجاب اجباری از خود، نوشت: «سپاه عشق در پی است. شرار و شور کارساز با وی است. دریچههای قلب باز کن. سرود شبشکاف آن ز چار سوی این جهان کنون به گوش میرسد.»
شیوا اردوئی – اودر صفحه اینستاگرامش اعلام کرد که به عنوان یک انسان و یک عضو کوچک جامعهی هنری و به احترام همه جانهای از دست رفته، به احترام انسانیت و زن، زندگی، آزادی به حجاب اجباری نه میگوید.
اسامی هنرمندان زنی که به “حجاب اجباری” نه گفتند
به ترتیب حروف الفبا
گلاب آدینه
مینا آذریان
شهره آغداشلو
پگاه آهنگرانی
سپیده ابطحی
بهار ارجمند
مهناز افشار
کتانه افشارینژاد
پردیس افکاری
مینا اکبری
زهرا امیرابراهیمی
مریم ابراهیموند
شیوا ابراهیمی
شیوا اردوئی
رابعه اسکویی
لیلا ایرانی
مژگان ایلانلو
مونا بانکیپور
سارا باهنر
افسانه بایگان
شیوا بلوچی
رخشان بنیاعتماد
مریم بوبانی
پانتهآ بهرام
آزاده بیزارگیتی
ریحانه پارسا
مریم پالیزبان
الهام پاوهنژاد
سوسن تسلیمی
آیتک جاویدنژاد
چکامه چمنماه
هایده حائری
سحر خوشنام
شراره دولتآبادی
شقایق دهقان
صبا راد
لیلی رشیدی
کتایون ریاحی
سحر زکریا
سمیرا سیاح
حنانه شهشهانی
بهارک صالحنیا
پرستو صالحی
شیرین صمدی
ساناز طاری
صدف طاهریان
لادن طباطبایی
شبنم طلوعی
آبان عسکری
فائزه علوی
ترانه علیدوستی
گلشیفته فراهانی
سودابه فرخنیا
سوسن فرخنیا
شبنم فرشادجو
الهه فرشچی
هنگامه قاضیانی
باران کوثری
مینا لاکانی
ناهید لیان
نیوشا مدبر
دنیا مدنی
فاطمه معتمدآریا
خزر معصومی
ملیسا مهربان
شقایق نوروزی
تبسم هاشمی
آناهیتا همتی
مریم یاوری (فیلمساز)
روناک یونسی
نویسنده: نسترن عزیزی