فرحناز شاهی
داستان من و شاید صدها و هزاران زن مثل من صبح روز بعد از شنیدن خبر کشته شدن مهسا
خیزش ۱۴۰۱ ایران، که همچنین با نام‌های انقلاب مهسا،[۱۵][۱۶] یا انقلاب زن، زندگی، آزادی[۱۷] نیز شناخته می‌شود، خیزشی در ایران بود که در پی کشته‌شدن مهسا (ژینا) امینی[۱۸][۱۹] به دلیل ضرب‌وشتم در بازداشتگاه گشت ارشاد، آغاز شد. نخستین تجمع‌های اعتراضی این خیزش ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ در مقابل بیمارستان محل درگذشت مهسا امینی در تهران شکل گرفت و روزهای بعد به همهٔ ۳۱ استان[۲۰] ایران گسترش یافت. معترضان در خارج از کشور نیز در بیش از ۱۵۰ شهر در سراسر جهان تجمع‌های اعتراضی برگزار کردند.
گاهشمار خیزش ۱۴۰۱ ایران به‌صورت جزءبه‌جزء حوادثی را روایت می‌کند که از ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ در پی کشته شدن مهسا امینی در ساختمان پلیس امنیت اخلاقی آغاز شد. این حوادث از شهرهای تهران و سقز (زادگاه مهسا امینی) شروع شد و توسط ایرانیان ساکن شهرهای مختلف ایران و جهان ادامه داشت. از معروف‌ترین شعارهای این قیام شعار «زن، زندگی، آزادی» است.
این قیام نخستین‌بار پس از انتشار خبر کشته‌شدن مهسا امینی در ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ (۱۷ سپتامبر ۲۰۲۲) در حوالی میدان آرژانتین تهران (در نزدیکی بیمارستان کسری) آغاز شد که
اعتراضات پاییز و زمستان گذشته در ایران، به تدریج موضوع بحث‌های عمیق‌تر و پسینی‌تر جامعه‌شناسان و تحلیلگران سیاسی و حتی مورخان می‌شود. اینکه آن اعتراض‌ها را باید جنبش دانست یا خیزش انقلابی یا حتی
در این یاداشت، محمود صدری استاد جامعه‌شناسی و علیرضا قندریز تحلیلگر روابط بین‌الملل، برای درک پویایش مردمی گسترده و بی‌سابقه در سه ماه اخیر و تصویر آینده آن می‌گویند که لازم است ابتدا مختصات
گزارش پیش رو علیرغم محدودیت های شدید ارتباطی که حکومت ایران از زمان بروز اعتراضات تاکنون اعمال کرده، با توجه به ضرورت جاری، به جمع بندی از هشتاد و دو روز اعتراضات حدفاصل
سه ماه مدت زمان مناسبی برای ارزیابی اولیه ی حوادث اخیر است. سخن از ارزیابی جنبش یا خیزشی است که شروع آن از نظر زمانی تقریباً غافلگیرانه بود و در مسیر خود به جایی
ابوالفضل محققی
تا نگردی آشْنا زین پرده رَمزی نشنوی
گوشِ نامحرم نباشد جایِ پیغامِ سروش
در آستانه سالروز جنبش مهسا ایستاده ایم !با نامی که رمز شد و آغاز یک جنبش بزرگ آزادیخواهانه گردید .
رمزی که هنوز بتمامی باز نگردیده است !
چهره زیبائی که هنوز زیبائی زنانه آن بتمامی ترسیم نشده ونقش بی بدیل زن در این جنبش آزادی خواهانه و فمنیسم خوابیده در بطن آن! حمایت جامعه مرد سالار و جریان های سیاسی مدعی آزادی خواهی را همراه نداشته است .
چرا که درک عمیق و همراهی با این جنبش عمیقا زنانه ،اجتماعی و آزادی خواهانه از نظر من چیزی جز قبول نقش واقعی و تعین کننده زنان در این جنبش آزادیخواهانه ، وحدت در تکثر !دوری جستن از سکتاریسم گروهی ،قبول نسل جدید همان گونه که هست !نه آن گونه که ما میخواهیم باشد! هنوز صورت نگرفته است .
دکتر جلال ایجادی
آغاز گسست
در گام اول، انقلاب در اعتراض به قتل دولتی و با شعار سرنگونی جمهوری اسلامی به خیابانها سرازیر شد. این حضور انبوه برای رژیم قابل پیش بینی نبود. این انقلاب بطرز عریان گندیدگی و شکنندگی ساختار سیاسی را در نزد شهروندان به نمایش گذاشت و به این خاطر انقلاب با گسترش به جغرافیای ایران و احساس همبستگی ایرانیان ویژگی انقلاب ملی پیدا کرد و همبستگی و گفتمان «زن زندگی آزادی» را ملی کرد.
کاظم کردوانی
“زن ها میتوانند، آنچه را که میخواهند
دکتر فریدون آدمیت، در کتاب »ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران« درباره ی انجمن هایی که در زمان مجلس اول مشروطیت تشکیل شدند مینویسد: فکر تشکیل انجمن که گاه آن را “اتحادیه” نامیده اند، ناشی از اصل آزادی اجتماعات در دموکراسی پارلمانی بود.